PIES NA ŁOWACH cz. III

PRÓBY I KONKURSY PSÓW W POLSKIM ZWIĄZKU ŁOWIECKIM

Próby i konkursy pracy psów mają na celu popularyzowanie kynologii łowieckiej poprzez sprawdzanie i stałe podnoszenie jakości użytkowej psów myśliwskich.  Historia prób konkursów sięga końca XIX, kiedy to zaczęto sprawdzać cechy wrodzone i nabyte młodych wyżłów w warunkach polowych, bez udziału w polowaniach.
W próbach biorą udział młode psy (wyżły, psy małych ras, norowców, dzikarzy, gończych - w wieku 9-24 miesięcy) W konkursach biorą udział psy w pełni ułożone do pracy. Prowadzone są one w warunkach zbliżonych do polowań. Próby i konkursy prowadzone są w oparciu o "Regulamin prób i konkursów pracy psów myśliwskich" opracowany przez kynologów Polskiego Związku Łowieckiego. W kadencji 2010-2015 odbyło sie blisko 1000 imprez kynologicznych.

Pamiątki filatelistyczne z konkursów wyżłów

Polski Związek Łowiecki współpracuje z Polskim Związkiem Kynologicznym w Polsce oraz z międzynarodowymi organizacjami kynologicznymi. Myśliwi, hodowcy psów rasowych, prezentują swoje psy rasowe w większości  krajowych wystaw i w wielu międzynarodowych osiągając wymierne sukcesy. Członkowie PZŁ są jurorami wielu wystaw krajowych i międzynarodowych, a także sędziami konkursów i prób polowych psów myśliwskich.

Poniżej zaprezentowano kilkanaście stempli okolicznościowych z wizerunkami psów myśliwskich, wybranych z setek wyemitowanych nie tylko przez pocztę Polską z inicjatywy miłośników psów, w tym myśliwych, a także Klubu Zainteresowań "Pies", działającym w Polskim Związku Filatelistycznym

Malarze, do czasu wynalezienia fotografii, jako jedyni utrwalali pędzlem portrety możnych ze swymi czworonożnymi pupilami oraz sceny polowań z udziałem psów różnych ras. Przeglądając kilka tysięcy reprodukcji dzieł wielkich mistrzów, zawartych w cyklu wydawniczym „Wielcy malarze”, na stronach internetowych oraz na znaczkach pocztowych można z całą pewnością potwierdzić opinię, że psy wszystkich ras, myśliwskich zaś w szczególności, zajmowały ważne miejsce w życiu mieszkańców pałaców, dworów, domów i zagród, absorbowały czas, stanowiły źródło przyjemności, wielu wrażeń, czasem tragedii. O tym właśnie opowiadają malarze i ich dzieła, pokazane na znaczkach. Wiele z nich zaprezentowano w zakładkach dotyczących sokolnictwa, kultu myśliwskiego, historii łowiectwa i polowań. Zachęcam do powrotu do tych prezentacji. Poniżej zaprezentowano pozostałe obrazy, ze zbioru. Pominięto szczegółowe opisy tych obrazów, które omówione zostały na innych stronach prezentacji.

Na najstarszych obrazach, malowidłach naskalnych w Afryce i Azji, Skandynawii psy pokazywane były podczas polowań.

Psy i myśliwi namalowani przez prehistorycznych artystów na ścianach skalnych.

 Sztuka egipska, zwłaszcza papirusowe rysunki, malowidła, gliptyki, reliefy na ścianach grobowców, posążki i rysunki na przedmiotach codziennego użytku pośmiertnie sławią odwagę i męstwo faraonów Tutanchamona, Ramzesów II i III. Przedstawiani byli oni na polowaniach z psami. Anubisa, boga zmarłych, opiekuna grobów przedstawiano jako szakal lub mężczyzną z głową psa.

Ramzes polował z łuku refleksyjnego, z psami,  na lwy i inne drapieżniki ze specjalnych wozów myśliwskich (bojowych, co utrwalono na reliefie szkatuły znajdującej się zestawie darów grobowych władcy i na papirusowych staroegipskich malowidłach

Okres średniowiecza nie sprzyjał powstawaniu dzieł sztuki ukazującej  wystawne polowania, roznegliżowane boginie łowów i towarzyszące im nimfy oraz psy myśliwskie. Dopiero od schyłku średniowiecza malarze podjęli temat polowań, ukazując, najczęściej na zamówienie możnych, bogactwo przyrody, zwierzynę w naturalnym środowisku, polowania z psami i martwe natury ze zwierzyną.

Wybitnym przedstawicielem renesansu włoskiego był zagadkowy Paolo Uccello (1397-1475), artysta malarz, tworzący freski, portrety, sceny batalistyczne, eksperymentujący i nieprzystający do współczesnych mu twórców. Konie i psy są częstym elementem jego obrazów. Jedną z ostatnich kompozycji malarza jest „Polowanie” par force z naganką i psami pokroju charta, prowadzone w leśnej scenerii z wieloma detalami myśliwskiego orszaku. Maleńki fragment przepięknej tempery na desce o wymiarach 73x177 cm, przedstawiają znaczki Jemenu i Paragwaju, na których niestety zatracono kolorystykę obrazu.

Benozzo Gozzoli (1421-1497) malarz renesansowy z Florencji, specjalizujący się w malarstwie religijnym. Jeden z najsłynniejszych fresków mistrza z kaplicy Palazzo Medici-Riccardi jest "Pochód Trzech Króli do Betlejem", z polowaniami  i psami towarzyszącymi orszakowi.

Po lewej: Tycjan (1488-1576): „Śmierć Akteona” zagryzionego przez własne psy(1562 r., olej, 179x198 cm National Galery London); Veronese: „Diana”, olej na płótnie, 1560, Ermitaż St. Petersburg

Abraham Hondius (ok. 1625-1695),  „Walka psa z czaplą”, jest efektem rzetelności warsztatu Hondiusa i umiejętności obserwacji natury, olej, płótno , Muzeum Narodowe w Warszawie.

U dołu po lewej: Paolo Veronese (1528 - 1588), geniusz z Verony, mistrz światła i koloru. W obrazie „Diany” krytycy zwracają uwagę na naturalną harmonię kompozycji, pogodny nastrój i spokój.  Po prawej: "Portret myśliwego w stroju" 1592  

Najwybitniejszy kolorysta epoki w dziejach sztuki Peter Paul Rubens (1557-1640) tworzył żywiołowe, dynamiczne i wybujałe sceny polowań na dziki, niedźwiedzie, lwy i hipopotamy. Niemal na wszystkich obrazach ukazujących dynamiczne i pełne tragizmu polowania zajadłe psy w typie brytanów i innych ras atakują duże i silne zwierzęta, chroniąc myśliwych przed okaleczeniem i śmiercią. W malarstwie Rubensa nie brak też psów na obrazach mitologicznych , zwłaszcza ukazujących boginię Dianę.

Francisco Goya (1746-1828) -był  malarzem okresu romantyzmu, autorem portretów i scen rodzajowych. Burbonowie, dla których pracował Goya, byli namiętnymi myśliwymi, stąd w twórczości artysty wiele o0brazów o tematyce łowieckiej.

U góry: "Psy na smyczy". Karton do tapiserii, Muzeum Prado. Na obrazie, stemplu okolicznościowym i znaczku personalizowanym gończe hiszpańskie.

F. Snyders, „Polowanie na niedźwiedzia”, 1649, olej, Galeria Uffizi, Florencja. W muzeum Zamojskich w Kozłówce znajduje się kopia tego obrazu., pokazana na karcie pocztowej (błędny opis obrazu).

Wpływ Rubensa widzimy też u J. Fyta (Johannes Fijt, 1611-1661), ucznia Snydersa, malującego martwe natury, głównie trofea myśliwskie, a także sceny polowań z psami i kwiaty. Jana Wildensa (1585-1653), Paula de Vosa (1596-1678) określanych Flamandczykami. Na dworze Filipa IV w Hiszpanii malował Diego Velazquez nazwany "księciem malarzy". Na obrazach wymienionych mistrzów pies towarzyszy myśliwym

Fransa Snydersa (1579 – 1657) "Psy walczące na polanie leśnej" (kolekcja prywatna)

George Romneya (1734-1802) "Master Pelham". Na znaczku błąd w latach życia malarza. W latach 1907-1995 żył Georg Romney amerykański biznesmen.

Jacopo Bassano (1510 - 1592) "Dwa psy" włoskiego malarza z 1548 r., który jako jeden z pierwszych malował na obrazach zwierzęta - koty i psy, które sceny biblijne czyniły bardziej swojskim. Luwr paryż.

Jeana Baptiste Oudry (1686 – 1755)  "Wyżeł wystawia kuropatwę" - ilustratora bajek La Fontaine’a, malarza nadwornego Ludwika XV, zapalonego myśliwego, dla którego namalował cykl „Polowania Ludwika XV”. 1725, olej na płótnie, Ermitaż.

Dla Ludwików XIV i XV pracował tez Desportes Alexandre-François (1661-1743), francuski malarz, animalista, przebywający w latach 1695-96 przebywał w Polsce na dworze króla Jana III Sobieskiego. Desportes specjalizował się w efektownych scenach z królewskich polowań, studiach zwierząt (głównie psów) i martwych naturach z dziczyzną. Dekorował królewskie zamki myśliwskie. Ulegał wpływom Flamandczyków.

Przepiękne sylwetki chartów namalował włoski jezuita Giuseppe Castiglione (1688 – 1766) przebywający w Chinach za czasów dynastii Shiningg. Castiglione stworzył nowy styl łącząc naturalizm europejski z tradycjami malarstwa chińskiego. Za cykl obrazów z chartami został nagrodzony przez cesarza.

Polowania par force w Anglii dokumentował George Stubbs (1724 – 1806). Ten wspaniały malarz koni, polowań i psów zgłębiał anatomię zwierząt, by oddać wiernie ich sylwetki i architekturę mięśni. W Internecie można znaleźć wiele obrazów Stubbsa, a wśród nich psie portrety pokazane na znaczkach angielskich: „Pointer” oraz „Dwa psy w krajobrazie” (w Internecie nazwane – „Pies gończy i suka w krajobrazie”, 1792. Olej na grubym płótnie).

Polowania par force na lisy z gończymi zakorzenione w tradycji angielskiej wsi były nienaruszonym prawem angielskich dżentelmenów, obrosły w ceremoniał i dawały zajęcie wielu Anglikom. Ale czy będą one kontynuowane w dobie protestów przeciwników polowań, określających je „brutalnymi łowami”? Angielski grawer Thomas Sutherland (1785 – 1838), współpracując z wieloma malarzami, w tym z H. Alkenem, zapalonym myśliwym, stworzył wiele rytów ukazujących uroki polowań par force na lisa. Artyści nie przypuszczali, że ich dzieła po wielu latach staną się nie tylko dziełami sztuki ale dokumentami epoki (U góry 2 znaczki po prawej).

Polowania przed rewolucją i po niej dawały tak samo wiele radości, stanowiły okazję do spotkań i pogawędek. Widać to na obrazie Wasilija Pierowa (1834 – 1882), rosyjskiego malarza i grafika, współtwórcy malarstwa realistycznego ("Odpoczynek myśliwych”, 1871, olej, płótno, Galeria Trietiakowska) i na obrazie „Lenin wśród mieszkańców wsi Szuszenskoje”. Na obydwu dziełach odpoczywają też psy.

Na bloku błąd w dacie okresu życia autora obrazu - Nikolaia Semenovicha, który żył w latach 1860-1905, a nie jak napisano 1860-1944

PIES INNYCH DZIEDZINACH SZTUKI

Pies zostawił swój ślad, poza obrazami malarskimi, na wielu innych dziełach sztuki oraz na przedmiotach użytkowych. Świadczy to roli jaką odgrywa w życiu myśliwych, o ich pozytywnym stosunku do pomocników polowania, a nawet o sympatii i przyjaźni. Większość poniżej prezentowanych dzieł sztuki z psem  w roli głównej przedstawiono w innych rozdziałach prezentacji. Przypominam niektóre z nich.

Zegar z psami sw. Huberta. Francja ok. 1905 r.

Muzeum Zamojskich w Kozłówce.

Fontanna w ogrodach pałacu (zamku) w Schwetzingen.

Rzeźba przedstawiająca jelenia osaczonego  przez psy.

Pies na kurpiowskich świecach wotywnych.

copyright: Krzysztof Mielnikiewicz

wszelkie prawa zastrzeżone